Strefa rodzica

Interwencja na poziomie I – Czy dzieje się coś niepokojącego?

Zwykle rodzice potrafią odróżnić typowe zachowania związane z wiekiem dojrzewania od tych, które wskazują na pojawienie się problemu. Zdarzają się jednak sytuacje, w których pojawiające się sygnały ostrzegawcze nie wzbudzają podejrzeń rodziców. W takich przypadkach dorośli najczęściej myślą, że niepokojące zachowania nastolatków są typowym wyrazem dojrzewania i w związku z tym „same znikną”, gdy ich dziecko wydorośleje. Uśpiona w takich okolicznościach czujność rodzica może sprzyjać nasilaniu się ryzykownych i problemowych zachowań u nastolatka. Co w takim razie powinno wzbudzić większą czujność lub zaniepokoić rodzica/opiekuna nastolatka?

Sygnały ostrzegawcze

Przeczytaj pełną listę sygnałów, których występowanie może świadczyć o pojawieniu się problemu w życiu nastolatka. Pamiętaj, że opisane sygnały mogą (ale nie muszą) wskazywać nie tylko na picie alkoholu, ale i na inne zachowania ryzykowne podejmowane przez nastolatka (np. eksperymentowanie z narkotykami).

  • znaczna chwiejność emocjonalna, częste zmiany nastroju
  • wagary
  • znikanie bez wiedzy z domu
  • późne powroty do domu (poza ustaleniami)
  • pogorszenie wyników w nauce
  • problemy z zachowaniem w szkole
  • zmiana towarzystwa, „ukrywanie” nowych znajomych
  • nagłe zmiany w wyglądzie, np. przekrwione oczy, skoki wagi
  • zaniedbywanie nawyków higienicznych
  • nagłe zmiany w ubieraniu się
  • rezygnacja z dawnych zainteresowań, pasji, kontaktów
  • kłopoty somatyczne (np. bóle głowy, żołądka itp.)
  • zmiana nawyków związanych z zasypianiem
  • unikanie kontaktów rodzinnych
  • niechęć do rozmów z najbliższymi, zamykanie się w sobie
  • kłamstwa
  • zapach alkoholu
  • kradzieże (np. drobnych sum z domu) bądź zgłaszanie, że to ono zostało okradzione, zgubiło pieniądze na bilet itp.
  • przemykanie się do swojego pokoju po powrocie do domu
  • reagowanie rozdrażnieniem na próby podjęcia rozmów o alkoholu

Jeżeli w zachowaniu swojego dziecka odnajdujesz choć część z przedstawionych powyżej sygnałów ostrzegawczych, lecz nie masz tzw. twardych dowodów, oznacza to konieczność podjęcia życzliwej i poważnej rozmowy z dzieckiem. Temat alkoholu – tak jaki inne kwestie – nie powinien być w rodzinie tematem tabu.

Interwencja: Sprawdź, co się dzieje – przeprowadź rozmowę

Pamiętaj, że ma to być rozmowa, a nie połajanka, przesłuchanie, oskarżanie czy moralizowanie. Rozmowa, w której dziecko usłyszy, że jest kochane i ważne, odczuje bliskość, autentyczną troskę i niepokój rodzica oraz będzie czuło się szanowane. To pomoże rodzicowi w nawiązaniu z dzieckiem porozumienia i wesprze budowanie bliskiej relację z nim.

Przyjmij zasadę: mów od serca używając rozumu

W trakcie rozmowy:

  • Wysłuchaj uważnie tego, co ma do powiedzenia dziecko. Nie przerywaj mu i nie komentuj.
  • Powiedz dziecku, jakie jest twoje stanowisko w sprawie alkoholu i innych używek (zdecydowane NIE).
  • Uzasadnij swoje stanowisko (np. Chcę twojego dobra i dlatego nie mogę pozwolić na to, żebyś sobie szkodził pijąc alkohol).
  • Wytłumacz dziecku, jakie ryzyko wiąże się z piciem alkoholu w okresie nastoletnim.

Nastolatki a alkohol

Nawet z pozoru niewielka ilość alkoholu, która w przypadku osób dorosłych jest nieszkodliwa, u nastolatka:

  • może prowadzić do zaburzenia pracy mózgu – obniżenia zdolności uczenia się, logicznego myślenia, zapamiętywania
  • niesie poważne ryzyko innych szkód – wypadków, konfliktów z prawem, zwiększa możliwość stania się ofiarą przestępstwa (gwałtu, pobicia, kradzieży itp.)
  • niesie ze sobą ryzyko uzależnienia się oraz innych problemów w przyszłości – jest ono czterokrotnie wyższe u osób pijących przed 15 rokiem życia niż u tych, które zaczęły pić po 18 roku życia
  • Przypomnij (bądź ustal, jeśli to dotąd nie nastąpiło) zasady dotyczące alkoholu; uprzedź o konsekwencjach w przypadku ich złamania.
  • Porozmawiaj z dzieckiem o powodach, dla których sięgało po alkohol, np. o wpływach grupy rówieśniczej i o tym, jak sobie z nimi radzić.
  • Zapewnij dziecko o swoim wsparciu i gotowości pomocy.

 

Strefa rodzica: Przeczytaj również…

  1. Wspieranie rozwoju psychicznego dziecka – cz. III (dzieci w wieku szkolnym)

    Poprzednie dwie części cyklu dotyczyły roli rodziców w prawidłowym rozwoju psychicznym dziecka w okresie ciąży i pierwszych czterech latach (…)

    Strefa rodzica
    Aneta Zdunek
  2. Wspieranie rozwoju psychicznego dziecka – cz. II (pierwsze 4 lata życia)

    Pierwsze lata życia dziecka to najważniejszy czas rozwoju, ponieważ dzieci osiągają wiele ważnych kamieni milowych, czyli nowych, przełomowych (…)

    Strefa rodzica
    Aneta Zdunek
  3. Wspieranie rozwoju psychicznego dziecka - cz. I (okres prenatalny)

    Gdy w rodzinie pojawia się dziecko, rodzice w pierwszej kolejności troszczą się o jego zdrowie fizyczne. Zwracają uwagę na jego rozwój (…)

    Strefa rodzica
    Aneta Zdunek
  4. Zachowania ryzykowne w ADHD: przyczyny i sposoby radzenia sobie z nimi

    W literaturze naukowej przyjmuje się, że zachowania ryzykowne to takie, które nie tylko niosą za sobą zagrożenie dla zdrowia fizycznego (…)

    Strefa rodzica
    Paulina Pietrzak

Newsletter

Potrzebujesz pomocy?

Niepokoisz się o swoje dziecko? Zastanawiasz się, gdzie w Twojej okolicy możesz uzyskać wsparcie? Sprawdź to w bazie placówek.

Przejdź do bazy placówek