Sygnały ostrzegawcze

Większość nastolatków próbuje ukryć przed dorosłymi, że pije alkohol lub sięga po inne substancje psychoaktywne. Jednak nawet przy zachowywaniu przez młodego człowieka dużej ostrożności, można zaobserwować pewne oznaki wskazujące, że nastolatek pije alkohol, pali papierosy czy używa narkotyków. Sygnały wskazujące na doświadczanie przemocy rówieśniczej są trudniejsze do zaobserwowania, niemniej, świadomość problemu oraz jego konsekwencji może pomóc wychwycić je w codziennym zachowaniu dziecka. Im wcześniej dorośli zauważą oznaki problemów nastolatka i podejmą odpowiednie działania, tym skuteczniejsza będzie pomoc.

• Coś z nim/nią jest nie tak, nigdy się tak nie zachowywał(a) – w zachowaniu czy funkcjonowaniu dziecka dorosły dostrzega bliżej nieokreśloną zmianę, która niepokoi i skłania do refleksji.
• Znowu zamknął/zamknęła się w pokoju – nastolatek coraz częściej unika kontaktu z pozostałymi domownikami i izoluje się.
• Kolejny problem w szkole! – dorosły obserwuje pogorszenie wyników w nauce, i małe zaangażowanie w naukę (np. nieodrabianie lekcji), konflikty z nauczycielami.
• Nie chce chodzić do szkoły – coraz częstsze spóźnienia do szkoły, wagarowanie, niechęć do pójścia do szkoły, może świadczyć o problemach w nauce, ale także o konfliktach z rówieśnikami i doświadczaniu przemocy z ich strony.
• Coraz częściej jest smutny, przygnębiony, nie rozmawia z rodziną – używanie substancji psychoaktywnych może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia psychicznego, w tym obniżenia nastroju, stanów lękowych a nawet psychoz. Wymienione symptomy mogą także świadczyć, że dziecko doświadcza przemocy rówieśniczej.
• Nic go/jej już nie cieszy – utrata dotychczasowych zainteresowań, rezygnacja z zajęć dodatkowych czy hobby, brak aspiracji czy inicjatywy, coraz bardziej widoczny w codziennym funkcjonowaniu nastolatka.
• Gdzie on/ona się podział(a)? – coraz częstsze nieobecności w domu, spóźnianie się, wychodzenie bez podania powodu, unikanie odpowiedzi dotyczących osób, z którymi się spotyka oraz pokrętne tłumaczenia i kłamstwa nasilające niepokój dorosłych.
• Czemu nie chce o nich mówić? – nagła zmiana przyjaciół, dotychczasowych kolegów/koleżanki nastolatka zastępują nowi, często starsi, których dziecko nie przedstawia rodzicom. Można także zaobserwować zainteresowanie subkulturami młodzieżowymi.
• Dlaczego z nikim się nie spotyka? – nastolatek prawie nie wychodzi z domu, nie zaprasza kolegów/koleżanek, nie słychać, aby z kimś rozmawiał przez telefon.
• Czy jest jeszcze umowa, której nie złamał(a)? – silny bunt adolescenta przejawiający się nieposłuszeństwem, nieprzestrzeganiem ustalonych zasad, używaniem wulgarnych wyrazów, napadami złości, gwałtownością, coraz częstszymi konfliktami z rodziną.
• Słyszałem(a)m to już nie jeden raz – nastolatek kilkukrotnie obiecuje poprawę swojego zachowania i nie dotrzymuje przyrzeczeń.
• Czas już spać! Pora wstawać! – u nastolatka następuje rozregulowanie rytmu dnia i nocy, a okresy wzmożonego ożywienia przeplatane są zmęczeniem i ospałością.
• To nie jest zdrowe odżywianie – nastolatek zaczyna przejawiać nadmierny apetyt lub brak apetytu.
• Nowe ubrania z listkami marihuany – pojawia się nowy styl ubierania i fryzura, dziecko zaczyna posługiwać się slangiem.
• Co tak dziwnie pachnie? – nastolatek coraz częściej wietrzy swój pokój, używa kadzidełek i odświeżaczy powietrza.
• Dziwne oczy, siąkanie, zmieniona cera – takie symptomy zaczerwienione, łzawiące oczy, nienaturalnie rozszerzone lub zwężone źrenice, pogorszenie stanu mogą wskazywać na używanie niektórych substancji psychoaktywnych.
• Gdzie się podział mój pierścionek? – używanie substancji psychoaktywnych wymaga funduszy, aby je zdobyć młodzi ludzie mogą podbierać rodzicom pieniądze, wynosić przedmioty z domu lub dokonywać innych kradzieży.
• Alarm! – jeśli rodzic czuje zapach tytoniu, chemikaliów lub marihuany, widzi oznaki upicia się alkoholem lub dochodzi do konieczności udzielenia dziecku pomocy w związku z wypadkiem lub urazem odniesionym w stanie odurzenia, czas podjąć stanowcze działania. W przypadku doświadczania przemocy mogą to być siniaki, zranienia, zniszczone ubranie. Warto wtedy poszukać porady fachowej lub specjalistycznej placówki.