Jak postępować z nastolatkiem chorym na depresję?

Podstawowy warunek to uświadomienie sobie faktu, że młody człowiek jest chory i jego zachowania wynikają z tej choroby.

To, co pomaga:

• dostosowanie oczekiwań do realnych możliwości młodego człowieka w danym momencie;
• aktywne słuchanie, próba zrozumienia świata z perspektywy nastolatka;
• dostrzeganie i zwracanie uwagi na najdrobniejsze sukcesy młodego człowieka;
• wspieranie przejawów konstruktywnej aktywności dziecka;
• zwiększanie kontroli nad nastolatkiem jako komunikowanie swojej troski i nieufności wobec choroby, nie zaś pretensji i braku zaufania w stosunku do dziecka;
• dawanie nadziei – przypominanie, że depresja nie trwa wiecznie, a leczenie jest skuteczne;
• stosowanie się do zaleceń lekarza i terapeuty;
• cierpliwe oczekiwanie na poprawę i kontynuowanie leczenia mimo pojawienia się poprawy;
• przygotowanie planu stopniowego powrotu do szkoły, obowiązków i innych aktywności.

Rodzicu:

• Nie oczekuj, że chory zmobilizuje się, czy „weźmie się w garść”.
• Nie krytykuj zachowań będących objawami choroby, takich jak: kłótliwość, płaczliwość, zaniedbanie obowiązków, brak troski o higienę.
• Nie próbuj rozweselać chorego przez opowiadanie mu o jasnych stronach życia, o tym, jak w istocie ma dobrze i że inni mają ważniejsze powody do depresji.
• Nie zmuszaj do rozrywkowych aktywności, nie zapraszaj kolegów bez uzgodnienia.
• Nie szukaj winnych: nie obwiniaj dziecka, siebie, innych członków rodziny czy jego przyjaciół.
• Nie mów dziecku o swoich wątpliwościach dotyczących skuteczności terapii (rozmawiaj o tym ze specjalistą).
• Nie oczekuj od osoby wychodzącej z depresji, że teraz będzie pracowała ze zdwojoną siłą i szybko nadrobi wszystkie zaległości.

Leczenie

To prawda, że w większości przypadków epizod depresyjny kiedyś się kończy (średni czas trwania to 4–8 miesięcy), ale nie warto czekać, trzeba podjąć leczenie, bo nieleczona depresja to:

• ryzyko próby / śmierci samobójczej,
• większe ryzyko uzależnień i innych zachowań problemowych,
• długoterminowe koszty związane z wypadnięciem z ról społecznych i osiąganiem wyników poniżej możliwości,
• większe prawdopodobieństwo nawrotów zaburzeń depresyjnych w przyszłości.

Specjalista będzie starał się nakreślić jak najdokładniejszy obraz choroby, by ustalić optymalny plan leczenia przez ustalenie: Czy istnieje ryzyko podjęcia próby samobójczej (wskazanie do hospitalizacji)? Jak głęboka jest depresja? Jak długo trwa? Czy to pierwszy epizod, czy zaburzenia nastroju występowały już w przeszłości? Jakie objawy dominują? Jakie czynniki mogły spowodować depresję: zewnętrzne (stresujące wydarzenia życiowe, charakter relacji z rodziną i rówieśnikami) czy osobnicze (skłonności biologiczne, często genetycznie uwarunkowane, sprzyjający depresji styl poznawczy)?

Metodą pierwszego wyboru w przypadku młodych ludzi jest psychoterapia. Leczenie farmakologiczne stosuje się w przypadku dużego nasilenia objawów, długiego czasu trwania, gdy psychoterapia nie jest możliwa ze względu na zły stan pacjenta lub nie przynosi efektów, gdy depresja ma silny komponent biologiczny. Możliwe, i w wielu przypadkach rekomendowane, jest łączenie farmakoterapii i indywidualnej psychoterapii. W niektórych przypadkach istotne staje się również podjęcie terapii rodzinnej.

W większości przypadków leczenie depresji okazuje się skuteczne, choć wymaga cierpliwości. Badania skuteczności rozmaitych form leczenia pozwalają pomóc coraz większej liczbie chorych, choć wielu z nich nie udaje się pożegnać depresji na zawsze i muszą liczyć się z nawrotami choroby w ciągu życia. W takich przypadkach leczenie pozwala ograniczyć ich częstość, głębokość, czas trwania i destrukcyjny wpływ na życie chorego.