Fobia szkolna u dzieci i nastolatków – cz. V (o metodach pomocy i leczenia)

Profesjonalne rozpoznanie przyczyn powstania fobii szkolnej, jej rodzaju i objawów jest niezbędne, aby udzielić dziecku właściwej i efektywnej pomocy w jak najszybszym czasie. Diagnoza obejmuje czynniki biologiczne, osobowościowe, poznawcze oraz uwarunkowania rodzinnego stylu funkcjonowania. W przypadku szczególnego nasilenia objawów fobii psycholog może skierować dziecko do lekarza psychiatry, aby włączyć leczenie farmakologiczne oraz równolegle zalecić psychoterapię. Pomoc dziecku powinna być kompleksowa i obejmować dziecko, rodziców i szkołę. Nieleczona fobia szkolna, mimo okresów utajenia (kiedy dziecko nie chodzi do szkoły, np. w okresie wakacji czy w trakcie indywidualnego nauczania), nie mija. Zwykle wraca ze zdwojoną siłą, kiedy dziecko ponownie znajdzie się w warunkach, które ją wywołują. Może również odnawiać się i utrzymywać w sytuacjach społecznych w wieku dorosłym.

Rodzina – formy pomocy

Jak wspomniano, dużą rolę w rozwoju fobii szkolnej odgrywają stosunki panujące w rodzinie oraz preferowane style wychowawcze. Dlatego zaleca się przede wszystkim pracę z rodziną ukierunkowaną na ograniczenie czynników wpływających na pogorszenie stanu zdrowotnego dziecka. Rodzice nie powinni bagatelizować problemu i liczyć, że sam jakoś się rozwiąże. Co więc może zrobić rodzic, aby pomóc dziecku?

• Obserwuj niepokojące zmiany w zachowaniu dziecka, które mogą mieć związek z odmową chodzenia do szkoły¹. Kiedy je zauważysz, nie lekceważ problemu licząc, że się sam rozwiąże.surowe kary za niepowodzenia szkolne,
• Nie pozwalaj dziecku unikać szkoły, ale też nie zmuszaj do pójścia na lekcje w przypadku silnych stanów paniki, wymiotów, gorączki itp. W tym celu skontaktuj się z lekarzem pediatrą, aby wykluczyć inne problemy medyczne. Następnie skontaktuj się z psychologiem szkolnym, który ustali z tobą dalsze postępowanie i zapozna cię z metodami, które pomogą osłabić lęk dziecka przed szkołą.ciągłe konflikty, rozwód,
• Skontaktuj się również z psychoterapeutą, który ustali z tobą formy terapii pomocnej zarówno rodzinie, jak i dziecku oraz zapozna cię z jej przebiegiem. Terapia rodzinna jest tu nieodzowna, ponieważ praktyka pokazuje, że najwięcej problemów sprzyjających rozwojowi fobii szkolnej tkwi w niewłaściwym systemie rodzinnym, a nie w dziecku.

Celem terapii jest przywrócenie dziecku poczucia własnej wartości, przeświadczenia o swoich możliwościach zmiany trudnej sytuacji. Dziecko uczy się podczas zajęć, jak odzyskać utracone poczucie bezpieczeństwa i równowagi psychicznej, radzić sobie z lękiem i negatywnymi myślami. Uczy się również zachowań asertywnych oraz takich umiejętności społecznych, które pomogą mu nawiązywać lepsze kontakty z rówieśnikami i nauczycielami. Z kolei rodzicom terapia pomaga rozpoznać swoje i dziecka problemy oraz wskazać sposoby ich rozwiązania.

• Pamiętaj, że bardzo istotna jest stała współpraca pomiędzy osobami zaangażowanymi w pomoc dziecku. W tym celu skontaktuj się z psychologiem szkolnym, aby omówić zalecenia terapeuty dotyczące problemów dziecka. Poproś również o kontakt z wychowawcą klasy, by wspólnie ustalić sposoby korzystania przez dziecko z lekcji oraz stworzyć mu lepsze warunki do adaptacji w grupie klasowej.

W leczeniu fobii szkolnej bardzo dużą rolę odgrywa obecność i wsparcie bliskich osób. Kiedy dziecko czuje, że jest kochane i akceptowane pomimo trudności, jakie przeżywa, wówczas odzyskuje wiarę we własne siły i odwagę, aby mierzyć się ze swoimi lękami.