Motywowanie dzieci do zdobywania nowych umiejętności. Pomocnik socjoterapeuty. Cz. III

Program jest wykorzystywany do indywidualnej pomocy dziecku w przezwyciężaniu trudności związanych z radzeniem sobie z emocjami i z zachowaniem, np.: spóźnianie się, nadmiarowe spędzanie czasu przed komputerem, strach przed zwierzętami, unikanie niektórych rodzajów pożywienia, moczenie nocne, nieostrożne postępowanie z ogniem, zachowania agresywne. Proces wspierania dziecka składa się z 15 kroków, w ramach których terapeuta lub wychowawca pomaga dziecku odkryć korzyści, jakie może ono odnieść, gdy zdobędzie daną umiejętność oraz podkreślić predyspozycje i zdolności, jakie będą mu pomocne na drodze do osiągnięcia celu. Dziecko wymyśla nazwę dla umiejętności, wybiera bohatera (np. postać z bajki) oraz bliskie osoby, które będą go wspierać. Omawia, w jaki sposób będzie nabywać pożądaną umiejętność i ćwiczy ją. Ustala również, w jaki sposób przebiegać będzie świętowanie, gdy odniesie sukces.

Przykładowe wykorzystanie metody w pomocy 9-letniej dziewczynce i jej mamie:

Kradzieże były objawem głębszych problemów w relacjach rodzinnych. Rodzina potrzebowała terapii, jednak motywacja mamy do jej podjęcia była jeszcze zbyt słaba, a zgłoszony problem nasilał w relacji z córką frustrację i konflikty. Trzeba było działać szybko. Wychowawca zaproponował więc udział w programie „Dam radę.” Większość pracy miała odbywać się na gruncie domowym. Z tego powodu bardzo ważna była świadoma zgoda mamy na jej rozpoczęcie, pozytywne nastawienie do programu, odpowiednie przygotowanie i gotowość do wspierania córki.

Wychowawca z mamą ustalili następujące zasady:

• Mama będzie codziennie przypominać Basi o programie, a w wybranej przez Basię porze dnia będzie rozmawiać z nią o jej sukcesach i porażkach. Sukces dziecka zależy bowiem w dużej mierze od pracy rodzica.
• Mama będzie okazywała Basi wsparcie poprzez: zachęcanie jej do podjęcia starań, wyrażanie wiary w jej możliwości osiągnięcia sukcesu, przypominanie o jej zdolnościach i dotychczasowych sukcesach.
• Gdy dziecku przydarzą się porażki (a są one nieuniknione w trakcie nabywania nowych kompetencji), mama przypomni Basi o konieczności zwrócenia zabranej rzeczy i jednocześnie wyrazi gotowość do dalszego wspierania córki, mówiąc np.: „Wierzę, że ci się uda”, „Pamiętaj, że jestem z tobą”, „Myślę, że jutro będzie lepszy dzień. Trzymam za ciebie kciuki”.
• Mama zrezygnuje z karania, krzyczenia na Basię, oskarżania za jej niepowodzenia.
• Raz w tygodniu odbędzie się w świetlicy spotkanie Basi i jej mamy z wychowawcą w celu podsumowania dotychczasowych postępów, omówienia trudności i ewentualnego zmodyfikowania planu działania.

Po dokładnym określeniu roli mamy i wychowawcy w programie nastąpiło spotkanie wychowawcy i mamy z Basią. Dziewczynce bardzo spodobał się pomysł zdobycia nowej umiejętności. Odmienne spojrzenie na jej problem przyniosło jej ulgę i dało nadzieję.

Basia osiągnęła całkowity sukces w ciągu 3 miesięcy. Nie zniechęcała się po porażkach, gdyż miała stałe wsparcie mamy, wychowawcy i koleżanki. Konieczne okazało się, aby wychowawca raz w tygodniu osobno spotykał się z mamą w celu omówienia jej sukcesów i porażek we wspieraniu Basi. Podkreślał jej wysiłki, okazywał uznanie dla jej wytrwałości i wskazywał na pozytywne efekty starań: Basia dążyła do wyznaczonego celu, utrzymywała zaangażowanie i pozytywne nastawienie do programu. Mama Basi odzyskała wiarę w swoje matczyne kompetencje. Dostrzegła, że potrafi odnieść pozytywny wpływ na zachowanie i odczucia swojego dziecka. Zobaczyła, jakiego rodzaju wsparcie pomaga Basi zmieniać się i rozwijać.