Słowniczek pojęć profilaktycznych cz. III

Strategie uzupełniające

W ostatnim odcinku mini-cyklu przedstawiamy definicje strategii uzupełniających. Warto przypomnieć, że zaleca się, aby łączyć je ze strategiami wiodącymi, gdyż ich samodzielne stosowanie może przynosić mało znaczące rezultaty lub pozostawać bez dostrzegalnego wpływu na odbiorców. Bywa i tak, że niewłaściwe używanie tych strategii prowadzi do efektów niezgodnych z celami profilaktycznymi.

Przekazywanie wiedzy

Uzupełniająca strategia profilaktyczna, która „(…) opiera się na założeniu, że posiadanie wiedzy na temat zagrożeń wpłynie na zmianę postawy i zachowań. W związku z tym, w wielu programach profilaktycznych przekazuje się informacje na temat: rozmiarów picia alkoholu, używania narkotyków, palenia tytoniu oraz podkreśla negatywne konsekwencje związane z używaniem tych substancji. Badania ewaluacyjne szkolnych programów informacyjnych wskazują na ich znikomą skuteczność. Z drugiej jednak strony programy pozbawione elementu informacyjnego również nie przynoszą pożądanych skutków. Przekaz informacji jest ważnym składnikiem uzupełniającym wielu nowoczesnych programów. Aby zwiększyć skuteczność, przekazywane informacje powinny koncentrować się na bezpośrednich psychospołecznych skutkach zachowań ryzykownych, takich jak: przypadkowe zatrucia lub przedawkowania substancji psychoaktywnych, konflikty z otoczeniem (np. z rodzicami lub rówieśnikami), konflikty z prawem (w przypadku wykroczeń i nielegalnych substancji), niebezpieczne infekcje (w przypadku ryzykownych kontaktów seksualnych), konsekwencje ekonomiczne i estetyczne (w przypadku palenia papierosów) itd. Przekazywanie starannie dobranych informacji, które młodzi uczestnicy programów profilaktycznych mogą doświadczać w swoim życiu, może przyczynić się do zwiększania ich skuteczności”.

Źródło: K. Ostaszewski, Kompendium wiedzy o profilaktyce, w: K. Ostaszewski, K. Okulicz-Kozaryn, Marcin J. Sochocki, M. Sokołowska, J. Szymańska, Jak zadbać o jakość w profilaktyce – System Rekomendacji Programów Profilaktycznych i Promocji Zdrowia Psychicznego, Fundacja ETOH, Warszawa 2016, s. 125.

Kształtowanie odporności na wpływy społeczne (trening umiejętności odmawiania)

Uzupełniająca strategia profilaktyczna, która polega na „(…) kształtowaniu psychologicznej odporności na negatywne wpływy społeczne. Celem jest uświadamianie młodzieży różnych form nacisku społecznego skłaniającego do zachowań ryzykownych oraz kształtowanie odpowiednich umiejętności radzenia sobie z tymi wpływami”.

Źródło: K. Ostaszewski, Kompendium wiedzy o profilaktyce, w: K. Ostaszewski, K. Okulicz-Kozaryn, Marcin J. Sochocki, M. Sokołowska, J. Szymańska, Jak zadbać o jakość w profilaktyce – System Rekomendacji Programów Profilaktycznych i Promocji Zdrowia Psychicznego, Fundacja ETOH, Warszawa 2016, s. 126.

Edukacja rówieśnicza

Uzupełniająca strategia profilaktyczna, „(…) która wykorzystuje wpływ znaczących rówieśników na zmianę zachowania. Edukacja rówieśnicza polega na modelowaniu właściwych postaw i zachowań prozdrowotnych. (…) Podstawowy sposób postepowania to udział naturalnych liderów młodzieżowych w prowadzeniu programów profilaktycznych”.

Źródło: K. Ostaszewski, Kompendium wiedzy o profilaktyce, w: K. Ostaszewski, K. Okulicz-Kozaryn, Marcin J. Sochocki, M. Sokołowska, J. Szymańska, Jak zadbać o jakość w profilaktyce – System Rekomendacji Programów Profilaktycznych i Promocji Zdrowia Psychicznego, Fundacja ETOH, Warszawa 2016, s. 127.

Organizacja czasu wolnego (alternatywy)

Uzupełniająca strategia profilaktyczna „(…) opiera się na założeniu, że włączanie młodzieży w atrakcyjne formy spędzania czasu jest alternatywą dla poszukiwania doznań fizycznych i psychicznych, związanych z zrachowaniami ryzykownymi. (…) Wyniki badań ewaluacyjnych nie przyniosły jednoznacznych danych potwierdzających skuteczność tej strategii”.

Źródło: K. Ostaszewski, Kompendium wiedzy o profilaktyce, w: K. Ostaszewski, K. Okulicz-Kozaryn, Marcin J. Sochocki, M. Sokołowska, J. Szymańska, Jak zadbać o jakość w profilaktyce – System Rekomendacji Programów Profilaktycznych i Promocji Zdrowia Psychicznego, Fundacja ETOH, Warszawa 2016, s. 125.

Opracowanie: Jac.